وجه تسمیه فیلم پالتو شتری

با نگاهی به یادداشت نویسنده فیلمنامه پالتو شتری در مجله فیلم شماره 554

یکی از مهمترین عناصر فیلم پالتو شتری نام درخشان آن است . فیلم پالتو شتری برخلاف ظاهر آسان و روان خود ،که با شوخیها و جذابیتهای عامه پسندانه ، ظاهری سبک و سرخوش به خود گرفته است ، در واقع  با نگاهی به اساسی ترین مفاهیم نیچه طراحی شده است . فیلسوفی که بدلیل زبان شعرگونه اش و در نتیجه در دسترس بودن افکار تربیت نشده برای فلسفه محض دستخوش سوء تفاهمهای زیان باری شده است که معروفترین و بزرگترین آنها سوء استفاده نازیسم از آموزه های او بوده است .

نام فیلم تنها عبارتی نیست که در فیلم با رجوع چندباره به آن برجسته شده و دست مایه عنوانی برای کل فیلم قرار گرفته باشد . برای رسیدن به فهمی دقیقتر از نام فیلم سینمایی پالتو شتری ، باید به یکی از تقسیم بندی های نیچه رجوع کنیم  . نیچه در نخستین بخش از کتاب " چنین گفت زرتشت" سه مرحله دگردیسی برای یک انسان در مسیر رشد ترسیم می کند

مرحله شتر بودن

مرحله شیر شدن

مرحله کودک شدن

شتر سمبل حیوان مطیع و بارکشی است که زانو می زند تا بار اخلاقیات و باید نباید های اجتماع و تاریخ و فرهنگ را بر دوشش بگذارند. اژدهایی که بر او مسلط است « تو - باید » است . حمال است . زحمت می کشد و رنج می برد و خالی از نشاط ،صحرانوردی می کند و این اخلاقی بودن کورکورانه را ارزشی مضاعف می داند .

اگر شتر با دانش و خودسازی در گوشه ای از صحرا دچار دگردیسی شود به مرحله  شیر شدن می رسد . متوجه می شود که ارزشهای تقلیدی نشاط زندگی را از او گرفته اند .او به مرحله « من - می خواهم » وارد می شود . او در این مرحله مانند شیر به پوسته اخلاقیات و ارزشها حمله می کند و در پی آزادسازی نیروی بی نهایت درون خویش علیه باید نباید های تحمیلی تاریخ و مذهب و فرهنگ طغیان می کند . اما این آخرین مرحله نیست بلکه مرحله نهایی مرحله رستگاری است .

اگر شیردلیری و قدرت  خود را متوقف نکند و در جستجوی حقیقت باشد و حرکتش معطوف به رشد و کمال باشد  به مرحله کودک بودن تشرف می یابد . مرحله آزادی و معصومیت و در ارزشهای واقعی از درون  خود . غرق شدن در ارزشهای واقعی .

اما اگر حرکت شیر بجای کمال بسوی دریدن شترهای دیگر باشد و روی به تحقیر و کین توزی نسبت به شترها بیاورد آن وقت بین مرحله شتربودن شیر بودن گیر افتاده است . او ردای شیر دارد اما در واقع به نوعی در شتر بودن مسخ شده است . شتری است که توهم زده شیر شده . پالتویش پوشت شیر نیست همان پالتوی شتری است .